Sau khi dự đám tang của Bác Diệu Nhụy Phan Thị Nhị từ Hannover trở về nhà, không hiểu sao đêm nay tôi luôn trằn trọc thao thức mãi không ngủ yên được. Nhìn đồng hồ thấy đã gần 4 giờ sáng. Có một lực gì vô hình và lòng thương mến đã thôi thúc tôi ngồi dậy để viết lên tâm tư tình cảm của mình trong ngày tang lễ của Bác Diệu Nhụy.
Bác Diệu Nhụy ơi, trong cõi hư vô hương linh của Bác còn đâu đó. Tình cảm của hai Bác đã dành cho chúng em khoảng mấy năm trước đây Bác đã nhận và xem chúng em như những người em trong gia đình. Trước giờ ra đi Bác vẫn còn sáng suốt minh mẫn, có lẽ sự giao cảm mến thương giữa hai chị em vẫn còn đâu đây.!
Tôi không sao quên được, vào lúc 11 giờ sáng ngày 28.9.2015 tại nhà quàn Babst Hannover, Đức quốc; tang lễ của Bác Diệu Nhụy được cử hành long trọng trong không khí trang nghiêm đầy ấm cúng.
Dưới sự chứng minh chủ lễ của Hòa Thượng Thích Như Điển, Phương Trượng chùa Viên Giác và 10 vị trong phái đoàn hoằng pháp Âu-Mỹ. Nhưng tiếc thay trong thời gian này Đại Đức Thích Hạnh Giới, trụ trì chùa Viên Giác đang hướng dẫn phái đoàn hành hương Ấn Độ nên vắng bóng Thầy.
Mặc dù là ngày làm việc nhưng cũng có đại diện của 15 tổ chức, hội đoàn tại Đức và Âu Châu, và khoảng 200 thân bằng quyến thuộc, bạn hữu gần xa đến tham dự.
Sau thời kinh cầu siêu, với nét mặt thật trầm buồn Hòa Thượng đem giáo lý Phật Đà nhắc nhở với đại chúng và hương linh về kiếp nhân sinh vô thường, có có không không, có sanh thì có tử. Sau đó Hòa Thượng có đôi lời nhắn nhủ với hương linh. Ngài có trí nhớ thật tuyệt vời, nhắc lại cho hương linh nghe vài mẩu chuyện dí dõm trong mấy mươi năm lo lắng cho Sư Phụ và công quả với chùa Viên Giác. Lúc đó tôi lại có cảm giác Bác đang nằm nghe lời Sư Phụ, lòng toại nguyện lòng, miệng mỉm cười hoan hỷ; thật là phúc lớn cho Bác lắm thay và cũng là niềm hạnh phúc cho cả đại gia đình Bác. Vì, thường mỗi năm vào thời gian này Hòa Thượng Phương Trượng không có mặt tại Đức, Ngài thường có chương trình hoằng pháp ở Mỹ Châu hay Úc Châu. May mắn thay, lần này Hòa Thượng và phái đoàn đang ở miền Trung Đức, nên khi nghe tin Bác mất Hòa Thượng và phái đoàn phải về Hannover thay vì đến miền Nam Đức.
Tiếp đến là Chư Tôn Đức ngõ lời phân ưu cùng gia đình Bác Thị Tâm Ngô Văn Phát là phu quân của Bác Diệu Nhụy.
Sau đó, ông Chủ Bút Nguyên Trí Phù Vân, đại diện cho Ban Biên Tập-Kỹ Thuật Báo Viên Giác đã tỏ lòng tiếc thương và chân thành phân ưu cùng đại gia đình Bác Thị Tâm. Anh Thị Chơn Ngô Ngọc Diệp là con trai đầu của Bác cùng Bác Thị Tâm là những người đã cộng tác với tờ báo liên tục hơn 30 năm qua.
Tiếp theo là cụ Nguyễn Đình Tâm, cựu Trung Tá QL/VNCH, từ Berlin ông bà cũng chịu thương chịu khó đi xe Bus về tham dự lễ tang. Cụ đại diện cho Chùa Linh Thứu, Hội Danke Deutschland, Nhà Việt Nam, Liên Đoàn Hướng Đạo Sào Nam… Dù đã ngoài 90 tuổi nhưng trí tuệ cụ vẫn còn minh mẫn nói năng lưu loát, cụ đã tâm tình chia sẻ và ca ngợi hai bác Diệu Nhụy-Thị Tâm về những đóng góp cho Đời, cho Đạo, cho Gia Đình chu toàn.
Anh Thị Thiện Phạm Công Hoàng đại diện cho Tổ Chức Sinh Hoạt Người Việt tại CHLB Đức, đọc bài thơ „Tiễn Đưa Bác Gái“. Thơ anh mộc mạc nhưng đầy ắp ân tình về những kỷ niệm sâu lắng từ mấy chục năm qua ở Viên Giác Tự:
…
Những kỷ niệm cháu ghi tâm khảm
Về chùa Bác thương cảm hỏi thăm
Chú Thị Thiện tu học chăm
Việc đời việc đạo quanh năm chuyên cần
…
Trước linh cữu cháu quỳ tiễn Bác
Tiễn Bác về Cực Lạc siêu sanh
Cầu Chư Phật với tâm thành
Phóng quang tiếp dẫn vãng sanh vĩnh hằng
Liên tục đại diện các Liên Hội, Hội đoàn đã lên phân ưu về sự mất mát lớn lao của gia đình tang chủ, nhưng trong đó có đại diện của Cộng Đoàn Công Giáo Thánh Gia Berlin và anh Nguyễn Hữu Huấn, thành viên của Cap Anamur cũng là một thân hữu của gia đình Bác Thị Tâm đã bày tỏ lòng thành tâm chia sẻ với gia đình tang lễ. Anh Huấn còn ngõ lời với Hòa Thượng Thích Như Điển, mặc dù là một tín hữu Thiên Chúa Giáo, nhưng lúc nào anh cũng luôn trân trọng và xem Hòa Thượng như một vị Thầy đáng kính.
Kế đến, anh Thị Chơn Ngô Ngọc Diệp đại diện tất cả các em lên hát để bày tỏ lòng thương yêu qua bản nhạc „Lòng Mẹ“. Vì ngày trước Bác Diệu Nhụy thích nghe đứa cháu nội đánh đàn Guitare với bản nhạc này. Giờ đây hai cha con anh Diệp vừa đàn hát lại để tiễn đưa Mẹ và Bà lần cuối cùng – Người Mẹ suốt đời phải vất vả hy sinh cho gia đình, đến cuối đời lại lâm trọng bệnh. Tiếng hát của anh Diệp trầm buồn, tiếng đàn Guitare réo rắt thiết tha làm cho cả hội trường xúc động. Quý Chư Tôn Đức cùng tất cả thân hữu có lẽ ai cũng lắng lòng nghĩ đến Bác, rồi tưởng nhớ về Mẹ mình, nên nhiều người không khỏi ngậm ngùi tiếc thương.
Bất chợt tôi thấy Hòa Thượng Phương Trượng cầm chiếc khăn giấy lau nước mắt. Ai bảo người tu không mủi lòng cảm động! Hơn 50 năm hành đạo, Hòa Thượng đã chủ lễ cho không biết bao nhiêu đám tang. Người tu luôn biết đời là vô thường, sống là cõi tạm. Chợt tôi nhớ lại năm 2011, Hòa Thượng Thích Như Điển và Thượng Tọa Thích Nguyên Tạng có phát hành cuốn sách „Chết An Lạc, Tái Sanh Hoan Hỷ“ được dịch từ cuốn „Peaceful Death & Joyful Rebirth“ nguyên tác của Đại Sư Tulku Thondrup trong đó có nhắc đến vấn đề luân hồi sinh tử.
Cuối cùng Bác Thị Tâm, đại diện tang chủ lên cảm ơn Sư Phụ và Chư Tôn Đức Tăng Ni cùng đại diện các hội đoàn và thân hữu đã đến tụng kinh cầu siêu, hộ niệm cho hương linh Diệu Nhụy sớm được vãng sanh về miền Cực Lạc.
Bác Thị Tâm cũng xin phép chư liệt vị để có đôi lời dặn dò với người bạn đời thương yêu của Bác:
„Cô Diệu Nhụy ơi“,
… Trên 65 năm chúng mình chung sống với nhau không phải lúc nào cũng thuận buồm xuôi gió. Thuận vợ thuận chồng để tát cạn biển Đông mà trái lại có nhiều lúc „Ý không Hòa để cùng nhau đồng Duyệt“ nên mới xảy ra lời qua tiếng lại gây ra phiền não làm phiền lòng nhau. Các lỗi lầm này tôi xin nhận và Cô hãy hoan hỷ tha thứ cho. Trái lại tôi cũng hỷ xả những lỗi lầm của Cô đối với tôi.
Nói về Nghiệp và Duyên liên hệ trong gia đình hơn 65 năm qua. Cô đã nhận và trả quá đủ rồi. Hãy giũ sạch hết các thứ tạm giả trong cuộc đời ô trược xa lìa Bến Mê sang qua Bờ Giác, Quốc Độ của Phật A Di Đà…“.
Trước khi chấm dứt bài điếu văn khá dài, Bác Thị Tâm xin gởi đến quý vị một câu phương châm của người Tây phương:
„Den lezten Weg geht jeder alleine“
(Con đường cuối cùng ai ai cũng phải tự đi một mình).
Bài điếu văn của Bác đã làm cho mọi người thêm xúc động, nhất là Hòa Thượng Phương Trượng càng thêm bùi ngùi tiềc thương. Hòa Thượng ngồi trong trạng thái buồn thương cảm, chắc Ngài bồi hồi nhớ lại những kỷ niệm vui buồn xa xưa từ khi Viên Giác còn là niệm Phật Đường nhỏ bé. Giờ này Bác Thị Tâm cũng gần tròn 90, hơn 30 năm hộ trì Tam Bảo; còn Bác Diệu Nhụy đã hơn 25 năm công phu công quả cùng với các bạn đạo chịu thương chịu khó ngồi gói từng cái bánh, cột từng đòn chả để phát hành xây dựng chùa Viên Giác. Công đức các Bác thật là vô lượng. Cũng bởi từ trong tự tánh của Hòa Thượng lúc nào cũng nhớ đến nghĩa nặng ân sâu, nên vào năm 2002 Hòa Thượng có viết tác phẩm thứ 34 với tựa đề „Cảm Tạ Xứ Đức“ (Danke schön Deutschland) bằng 2 thứ tiếng Việt Đức. Hòa Thượng thường nhắc: „Ngôi chùa Viên Giác đồ sộ nguy nga như hiện nay là nhờ biết bao nhiêu công sức thức khuya dậy sớm của các bác chắt chiu làm đủ thứ bánh để phát hành gây quỹ.
Bỗng chốc lòng tôi lại miên man suy nghĩ đến Bác Thị Tâm, dù bận rộn nhưng Bác cũng thuộc làu kinh kệ, am hiểu Phật pháp nên cũng giúp Bác phát tâm buông xả. Hằng ngày Bác phải lo toan mọi việc, việc nhà-việc đời-việc đạo trọn vẹn mọi đường. Từ những đêm khuya vất vả canh chừng Bác gái và phải có mặt ngay mỗi lần Bác gái gọi. Suốt đoạn đường dài gần 10 năm, Bác thuộc làu chữ „Nhẫn“. Sự rộng lượng và lòng thương yêu cũng làm cho Bác quên hết nỗi nhọc nhằn. Hai Bác và các con luôn cận kề với Sư Phụ, Bác Thị Tâm còn dành thì giờ viết những bài đấu tranh Tự Do Dân Chủ cho quê hương. Trong suốt 5 năm dài trong trại tù cải tạo ở Hoàng Liên Sơn miền Bắc nơi rừng thiêng nước độc, Bác đã đủ nếm trải để trở nên kiên cường mạnh mẽ, đủ nỗi buồn để biết cảm thông. Cuộc hồng trần thăng trầm vinh nhục nhưng nhờ Phật pháp Bác tập sống an nhiên, xem danh lợi vô thường, tâm bất biến giữa dòng đời vạn biến.
Bác nhớ lại thời bao cấp nhiều người không có gạo để ăn, phải độn bo bo mì sợi. Thế mà một mình Bác Diệu Nhụy ở nhà đảm đang phải nuôi song thân và mẹ chồng bệnh tật. Vừa lo nuôi chồng và lo toan cho 6 con ăn học, xuất ngoại nữa. Biết bao nhiêu là gian lao khổ nhọc chồng chất lên đầu người đàn bà mới nửa chừng xuân; thật là tội nghiệp đáng thương thay!
Tình nghĩa hai Bác sống với nhau quá mặn nồng nên nghe tiêu tan mệt nhọc. Đúng như lời của một danh nhân đã nói: „Chỉ mất 3 giây để nói lời yêu, nhưng phải mất cả cuộc đời để chứng minh lời nói đó“.
Bởi thế nên chiến sĩ Võ Đại Tôn cũng là huynh đệ với Bác Thị Tâm đã „mạn phép viết thay lời cụ Thị Tâm Ngô Văn Phát làm bài Thơ „Xin Gọi Nhau Tiếng MÌNH Lần Cuối“ để tiễn đưa hương linh phu nhân là Cụ Bà Diệu Nhụy Phan Thị Nhị, tạ thế ngày 21.9.2015 tại Đức Quốc, hưởng thọ 85 tuổi“.
Xin trích một đoạn trong bài Thơ dài 37 câu:
…
Đóa hoa tình trắng trong Diệu Nhụy
Mãi còn đây thơm ngát hương trầm
Giữ lòng nhau bền nghĩa Thị Tâm
Dù bão táp phong ba đời viễn xứ
Đàn con cháu vẫn vuông tròn vẹn giữ
Đạo lý làm người dù phải sống xa quê
Hơn 10 năm ta chung bóng cận kề
Tình vẫn ấm dù tóc sương trắng bạc
…
Rồi từ đây trong thấp thoáng mây trời
Tôi ngước nhìn còn hai tiếng “Mình Ơi”
Lời Thơ của cụ Võ Đại Tôn trầm buồn nhưng nhẹ nhàng thanh thoát, diễn đạt hết nghĩa tình phu phụ. Thật xứng đáng là một chiến sĩ anh hùng gương mẫu QL/VNCH, văn võ toàn tài, dồi dào kinh sử.
Bác Diệu Nhụy ơi,
Em vẫn nhớ đến đôi mắt nhìn dễ cảm thông và nụ cười tươi duyên phúc hậu của Bác. Mặc dù đã trên tuổi bát tuần nhưng vẫn còn giữ nét đẹp ngày xưa. Gái Mỹ Tho mà! Còn biết bao điều trước đây hai chị em thường tâm tình nữa. Em xin trân quý và giữ mãi trong tâm. Người em tinh thần này thầm mến thương và luôn ngưỡng mộ bà chị – người lúc nào cũng siêng năng vui vẻ. Đã mấy chục năm qua công phu công quả ở Viên Giác Tự, Bác Diệu Nhụy còn có thêm tên vui vui nữa là Bác Diệu Dọn do các bạn đạo đặt riêng cho vì tánh Bác hay thích dọn dẹp sạch sẽ gọn gàng.
Ở đời có mấy ai được phúc duyên sống với nhau như hai Bác trọn nghĩa phu thê vẹn tình phu phụ và còn hẹn gặp lại nhau ở cõi Tịnh Độ A Di Đà. Trong bài điếu văn Bác Thị Tâm dặn dò Bác gái “hãy nhớ 8 chữ trên nắp quan tài” Giũ Sạch Tạm Giả, Nhẹ Gánh Đường Xa cốt ý là để nhắc nhở Bác Diệu Nhụy nên làm theo hai điều quan trọng này để sớm vãng sanh về cõi Tịnh Độ.
Trong cõi hư vô chắc hẳn Bác vô cùng hoan hỷ với tâm nguyện của Bác “khi lâm chung được Sư Phụ chứng minh” nay đã toại nguyện. Âu đó cũng nhờ hai Bác và các con đã vun trồng cây Phúc từ mấy chục năm qua đến giờ này được trổ nhụy đơm bông như lời của Hòa Thượng Phương Trượng đã bày tỏ trong lễ rước linh về chùa: “Được ngày tang lễ như thế này không dễ gì ai cũng có được!”. Phước báu thay!
Xin nguyện cầu hồng ân Chư Phật phóng quang tiếp độ hương linh Bác Diệu Nhụy sớm vãng sanh về miền Cực Lạc.
Nam Mô Tây Phương Cực Lạc Thế Giới Đại Từ Đại Bi Tiếp Dẫn Đạo Sư A Di Đà Phật.
Phương Quỳnh – Diệu Thiện
(Cảm niệm về ngày tang của Bác Diệu Nhụy)