Hơn hai mươi năm qua Hoà Thượng (Ôn) Thích Như Điển, Phương Trượng Chùa Viên Giác ở Hannover, Đức Quốc đã hướng dẫn Chư Tăng Ni ở các quốc gia Âu châu, Úc châu, Mỹ châu và Việt Nam đi hoằng pháp khắp Hoa Kỳ, Canada và một số nước ở Châu Á, Châu Âu. Hơn hai mươi năm ấy, chỉ một chí nguyện đem Giáo pháp của Đức Phật vào đời cho những người hữu duyên, Tăng đoàn đã đi đến những ngôi chùa lớn khang trang, đông đảo Phật tử ba bốn ngàn người và cũng đi đến những đạo tràng, hoặc tư gia chỉ có chục người tham dự. Dẫu là ở đâu, Đoàn Hoằng Pháp cũng đã để lại những âm hưởng tốt đẹp trong lòng người Phật tử khắp nơi. Trải qua ngần ấy thời gian, những giá trị cao đẹp được giữ gìn tồn tại và những gì không thích hợp thì đã được thay thế. Năm nay là chuyến hoằng pháp cuối ở Mỹ, nơi mà Ôn đã tới lui trên năm mười lần. Ôn nói rằng, đời người vô thường nên phải biết dừng lại đúng lúc để làm những việc cần làm. Việc chính mà Ôn cần làm còn lại là đọc cho xong Đại Tạng Kinh Tiếng Việt khoảng 250,000 trang, nếu mỗi ngày đọc 200 trang thì phải mất 15 năm nữa.
Chúng tôi, được tham dự trong thành phần giảng sư của Đoàn Hoằng Pháp này hơn mười năm liên tục. Nay xin ghi lại đôi điều để nhắc nhớ một thời gian đã qua và cho những ai chưa biết. Thước đo thời gian đã làm cho thấy rõ được chí nguyện hoằng pháp, sự tu tập hành trì, và nuôi nuôi dưỡng thế hệ của Hoà Thượng Phương Trượng trưởng Đoàn.
Chí Nguyện Hoằng Pháp
Nhằm đem Giáo pháp của Đức Phật đi khắp muôn nơi làm cho người chưa sanh tín tâm được sanh, người đã sanh tín tâm được phát triển thêm nữa. Đem giáo lý của Phật Đà đến những nơi xa xôi, những nơi ấy, hàng Phật tử ít có cơ hội được nhìn thấy một Tăng Đoàn đông đảo cùng nhau chia sẻ Phật Pháp, tụng Kinh, toạ Thiền, thọ trai, kinh hành niệm Phật. Đối với những Phật tử đã lâu năm trong Đạo thì tạo cơ hội cho các vị này có một phương tiện tu tập thiện xảo hơn, đó là truyền trao Bồ Tát Giới Tại Gia. Những vị Phật tử Bồ Tát tại gia này sẽ nỗ lực dấn thân vào các tự viện tại địa phương nhiều hơn nữa để tiếp tay với Chư Tăng Ni làm việc Phật. Còn đối với những người sơ cơ thì tuỳ duyên khuyến hoá, quý ngài phát tâm làm ruộng phước để người gieo trồng hạt giống phước lành cho đời này và mai sau.
Không kể gì chùa lớn hay nhỏ, đạo tràng đông đảo hay thiếu vắng Phật tử, nếu có thỉnh mời thì Tăng Đoàn đều đến để thuyết giảng Phật Pháp. Đến để thấy, để nghe, để chia sẻ với Chư Tôn Đức và Phật tử địa phương những ưu tư, hoài vọng trên con đường tu tập, hoằng pháp và chuyển hoá những nỗi khổ niềm đau cho người Phật tử.
Ôn là một trong rất ít Chư Tôn Đức không ngần ngại chia sẻ với mọi người về những gì mình đang mong mỏi. Ôn có niềm đam mê với sách vở. Không có sách báo hay tạp chí nào gởi đến thư viện Viên Giác mà Ôn không xem qua. Mỗi năm trên đường hoằng pháp như thế, Ôn đều mang theo một vài quyển sách mới để giới thiệu và gởi tặng quý Phật tử. Đến nay Ôn đã có tổng cộng 65 đầu sách với các thể loại: biên dịch, phóng tác và trước tác. Thông qua những cuốn sách ấy là tâm tư, nguyện vọng của Ôn được lưu giữ.
Sự Tu Tập Hành Trì
Trung bình mỗi năm, Phái Đoàn Hoằng Pháp đi trong thời gian hai tháng. Thời gian đi 8 tuần liên tục như vậy là quá dài đối với một Thầy Cô đang trụ trì ở một ngôi chùa mà không có Tăng Ni chúng. Tám tuần di chuyển liên tục, bất kể thời tiết, chênh lệch giờ giấc giữa các nơi. Mỗi tuần như thế, Tăng Đoàn phải hướng dẫn Phật tử tu tập: tụng kinh bái sám, toạ thiền, quá đường, kinh hành niệm Phật và thuyết pháp. Có những nơi trong 1 tuần mà nhiều chùa cùng tổ chức để cung thỉnh Tăng Đoàn, thì quý Thầy Cô phải chia nhau ra để đi đến. Miệt mài trong tám tuần như vậy, hết chỗ này rồi lại đến chỗ khác nối tiếp nhau nên yêu cầu sức khoẻ của Chư Tăng Ni trong Đoàn phải thật tốt.
Hoà Thượng Phương Trượng, Ôn là một tấm gương sáng cho Chư Tăng Ni trong Đoàn và Phật tử noi theo. Mỗi sáng sớm thức dạy tụng Kinh Lăng Nghiêm. Hơn năm mươi năm không mệt mỏi, ngơi nghỉ. Nếu phải vì di chuyển trên xe, trên máy bay hay tàu hoả trong khoảng thời gian ấy thì Ôn cũng mật niệm thọ trì. Ôn đã phát tâm lạy xong Kinh Pháp Hoa mỗi chữ một lạy và đang lạy phần cuối của Kinh Đại Bát Niết Bàn. Mỗi năm, Chùa Viên Giác ở Hannover Đức Quốc đều cấm túc Kiết Giới An Cư trong thời gian 3 tháng. Đây là thời gian để Ôn và Tăng chúng trong chùa lạy kinh phật. Mỗi ngày lạy từ hai đến ba trăm lạy.
Bấy nhiêu đó cũng đủ làm gương cho chúng ta thấy sự tu tập hành trì trong xã hội ngày nay nhiều bận bịu.
Nuôi Dưỡng Thế Hệ
Trong Phái Đoàn Hoằng Pháp, đa phần là quý Thầy Cô trẻ tuổi. Ôn đã trao cho nhiều cơ hội để phát triển toàn diện, xứng đáng với vai trò hướng dẫn mọi tầng lớp Phật tử mai sau. Kinh nghiệm được trao truyền từ Ôn qua mỗi lần xong một khoá tu, đúc kết và rút ra kinh nghiệm để học những cái hay và thay đổi những điều thiếu sót. Ôn không dành cho mình cái quyền quyết định tuyệt đối hay áp đặt cho người khác những quyết định của mình mà Ôn luôn lấy ý kiến chung để cùng nhau làm việc. Ôn không dành phần mình lợi lộc mà nâng đỡ và chia sẻ lại cho quý Thầy Cô thêm nữa. Không có chuyến đi hoằng pháp nào mà Ôn không cúng dường cho Quý Thầy Cô trong đoàn. Nói chung, ngoài việc lục hoà cộng trú, Ôn còn giúp đỡ cho quý Thầy Cô rất nhiều.
Khả năng của từng vị trong đoàn có khác nhau. Người nổi trội về mặt này thì người khác giỏi về mặt khác. Ôn đã sử dụng cái giỏi nhất của họ để khuyến khích và phát huy. Làm sao ta có thể biết được ai làm được việc hay không khi mình không giao việc, hoặc có giao cũng chỉ là qua loa, có lệ. Và quan trọng hơn, nếu ai đó có sai lầm thì cũng tạo điều kiện thuận lợi nhất cho họ sửa sai lầm ấy. Vì đơn giản, có ai trong đời mà chưa có sai lầm nào. Bất cứ một ai biết đi, biết chạy cũng đã từng vấp ngã đôi lần. Quan trọng là biết đứng lên từ ngay đó và vững chãi hơn trên những bước tiếp theo. Ôn hay nhắc rằng ai cũng có những lỗi lầm, nhưng hãy chọn cái tốt đẹp của người, đừng nên nhìn vào lỗi lầm kia mà sanh tâm khinh rẻ, vì ta không phải chịu hậu quả từ cái nhân gây tạo của người khác. Và đây là tâm nguyện mà trong cuộc đời mình Ôn đã thực thi: “Con xin nguyện làm một dòng sông để chuyên chở những trong đục của cuộc đời và con xin nguyện làm mặt đất để hứng chịu những sạch nhơ của nhân thế.”
Tất cả rồi sẽ bị phủ mờ dưới lớp bụi thời gian. Tất cả cả rồi sẽ rệu rã bên bến sông đời vô tận. Tất cả rồi sẽ chẳng có gì là trường tồn miên viễn nơi cuộc đời giả hợp. Nhưng Ôn sẽ là một con người sống hoài trong lòng của người khác và họ sẽ chuyền cho người khác nữa khi nói về Ôn. Lửa lòng được thắp sáng, chí nguyện được dưỡng nuôi, những ai được gần gũi sẽ khó mà quên một con người như thế.
Sang năm, từ ngày 27 đến 30 tháng 6 năm 2019, Chư Tăng Ni trong Đoàn Hoằng Pháp sẽ đến Chùa Viên Giác, Hannover, Đức Quốc để mừng thọ 70 của Ôn. Kính nguyện Chư Phật mười phương gia hộ cho Ôn sức khoẻ dồi dào, đèn tuệ luôn sáng, việc Phật chóng thành và chúng sanh dễ độ.
Chùa Phật Đà, California ngày 15 tháng 5 năm 2018
Tỳ kheo Thích Hạnh Tuệ