102 BÁT-NHÃ – BỘ 16
KINH THẮNG THIÊN VƯƠNG BÁT-NHÃ BA-LA-MẬT
QUYỂN 5
Phẩm 8: VÔ SỞ ÐẮC
Lúc bấy giờ, trong chúng có một vị Ðại Bồ-tát tên là Tu Chân Chi, thưa với Thắng Thiên vương:
– Như Lai có thọ ký cho Ðại vương không?
Thắng Thiên vương đáp:
– Này Bồ-tát khéo suy nghĩ.
– Này thiện nam! Tôi được thọ ký như mộng tướng.
Bồ-tát lại hỏi:
– Này đại vương! Thọ ký như thế sẽ được pháp gì?
Vua đáp:
– Này thiện nam! Phật thọ ký cho tôi hoàn toàn không có sở đắc.
Bồ-tát lại hỏi:
– Vô sở đắc nghĩa là pháp gì?
Vua đáp:
– Không được chúng sinh, tuổi thọ, người, ấm, giới, nhập, nuôi dưỡng đều không có sở đắc; hoặc thiện, bất thiện; hoặc tịnh, bất tịnh; hoặc hữu lậu, vô lậu; hoặc thế gian, xuất thế gian; hoặc hữu vi, vô vi; hoặc sinh tử Niết-bàn đều không sở đắc.
Bồ-tát lại hỏi:
– Nếu không được gì thì thọ ký làm chi?
Vua đáp rằng:
– Này thiện nam! Không sở đắc cho nên được thọ ký.
Bồ-tát lại hỏi:
– Nếu như lời đại vương nói có nghĩa là có hai trí: Một là không sở đắc, hai là được thọ ký?
Vua đáp rằng:
– Nếu có hai trí thì không được thọ ký. Vì sao? Vì trí Phật không hai. Chư Phật Thế Tôn do không có hai trí nên thọ ký cho Bồ-tát.
Bồ-tát lại hỏi:
– Nếu trí không có hai, tại sao có thọ ký và được thọ ký?
Vua đáp rằng:
– Ðược thọ ký và thọ ký, thật ra không có hai bên.
Bồ-tát lại hỏi:
– Không có hai bên, tại sao có thọ ký?
Vua đáp:
– Thông đạt, không có hai bên tức là thọ ký.
Bồ-tát lại hỏi:
– Ðại vương trụ ở nơi nào mà được thọ ký?
Vua đáp:
– Trụ ở nơi ngã được thọ ký, trụ nơi chúng sinh, nơi thọ mạng, nơi người mà được thọ ký.
Bồ-tát lại hỏi:
– Phải tìm cầu nơi ngã ở đâu?
Vua đáp:
– Cầu ở Như Lai giải thoát.
Bồ-tát lại hỏi:
– Bên Như Lai giải thoát được cầu ở đâu?
Vua đáp:
– Cầu ở nơi vô minh, hữu ái.
Bồ-tát hỏi:
– Vô minh, hữu ái được cầu ở đâu?
Vua đáp:
– Nơi ở nơi rốt ráo không sinh.
Bồ-tát hỏi:
– Nơi rốt ráo không sinh được cầu ở đâu?
Vua đáp:
– Cầu ở nơi vô tri.
Bồ-tát hỏi:
– Vô tri là không biết, tại sao cầu ở nơi vô tri?
Vua đáp:
– Nếu có chỗ biết thì cầu không thể được, do vì vô tri nên cầu ở nơi đó.
Bồ-tát hỏi:
– Nơi đó không nói làm sao có thể cầu?
Vua đáp:
– Do dứt bặt ngôn ngữ cho nên có thể cầu.
Bồ-tát hỏi:
– Tại sao dứt bặt ngôn ngữ?
Vua đáp:
– Các pháp nương nơi nghĩa chớ không nương nơi ngôn ngữ.
Bồ-tát hỏi:
– Tại sao nương nơi nghĩa?
Vua đáp:
– Không thấy tướng của nghĩa.
Bồ-tát hỏi:
– Tại sao không thấy?
Vua đáp:
– Nghĩa không sinh phân biệt là có thể nương nơi ngã làm năng y. Việc này không hai nên gọi là thông đạt.
Bồ-tát hỏi:
– Nếu không thấy nghĩa thì có gì mà cầu?
Vua đáp:
– Không thấy, không lấy nên gọi là cầu.
Bồ-tát hỏi:
– Nếu pháp có thể cầu tức là có cầu?
Vua đáp:
– Không đúng, nếu ai cầu pháp là không chỗ cầu. Vì sao? Vì nếu cầu thì đó là phi pháp.
Bồ-tát hỏi:
– Sao gọi là pháp?
Vua đáp:
– Pháp là không văn tự, là xa lìa ngôn ngữ.
Bồ-tát hỏi:
– Lìa văn tự ngôn ngữ sao gọi là pháp?
Vua đáp:
– Tánh của văn tự ngôn ngữ là lìa, dứt bặt tâm hành? Ðó gọi là pháp. Tất cả các pháp đều không thể nói, cái không thể nói cũng không nói được.
Này thiện nam! Nếu có nói tức là giả dối, đúng là pháp không thật.
Bồ-tát hỏi:
– Những lời chư Phật, Bồ-tát nói đều là hư vọng chăng?
Vua đáp:
– Chư Phật, Bồ-tát từ xưa đến nay không nói một chữ, sao lại hư vọng.
Bồ-tát hỏi:
– Nếu có nói tại sao có lỗi?
Vua đáp:
– Nói là lỗi của ngôn ngữ.
Bồ-tát hỏi:
– Ngôn ngữ có lỗi gì?
Vua đáp:
– Nghĩa là lỗi của suy lường.
Bồ-tát hỏi:
– Pháp nào không có lỗi?
Vua đáp:
– Không nói và không có chỗ nói; không thấy hai tướng; đó là không lỗi.
Bồ-tát hỏi:
– Gốc của lỗi là gì?
Vua đáp:
– Gốc của lỗi là hay chấp.
Bồ-tát hỏi:
– Gốc của hay chấp là gì?
Vua đáp:
– Gốc của chấp là tâm chấp trước.
Bồ-tát hỏi:
– Gốc của chấp trước là gì?
Vua đáp:
– Là phân biệt giả dối.
Bồ-tát hỏi:
– Gốc của phân biệt giả dối là gì?
Vua đáp:
– Là phan duyên.
Bồ-tát hỏi:
– Phan duyên ở chỗ nào?
Vua đáp:
– Phan duyên với sắc, thanh, hương, vị, xúc, pháp.
Bồ-tát hỏi:
– Sao là không duyên?
Vua đáp:
– Nếu lìa ái thủ thì không có chỗ phan duyên. Do nghĩa này nên Như Lai thường nói các pháp bình đẳng.
Khi nói pháp môn này, trong chúng có năm ngàn Tỳ-kheo xa lìa trần cấu, đạt được Pháp nhãn thanh tịnh. Một vạn hai ngàn Bồ-tát đạt được Vô sinh pháp nhẫn; có vô lượng, vô biên chúng sinh phát tâm Vô thượng Chánh đẳng giác.
Lúc bấy giờ, Thắng Thiên vương từ chỗ ngồi, đứng dậy, trịch áo bày vai phải, gối quỳ sát đất, chắp tay hướng về Ðức Phật, cúi đầu làm lễ mà bạch Phật:
– Bạch Thế Tôn! Có thiện nam, tín nữ nghe Bát-nhã ba-la-mật này, nhưng tại sao có người chưa phát tâm Vô thượng Chánh đẳng giác thì liền có thể phát tâm và đều thành tựu quả vị không thoái chuyển, tu hành luôn tiến tới mà không bị đọa lạc?
Phật bảo Thắng Thiên vương:
– Này đại vương! Hãy lắng nghe và khéo suy nghĩ. Ta sẽ vì ông mà nói.
Có thiện nam, tín nữ nghe Bát-nhã ba-la-mật, tu hành được tiến tới, không bị rơi rớt.
Thắng Thiên vương thưa:
– Lành thay Thế Tôn, con xin muốn nghe!
Phật bảo Thắng Thiên vương:
– Này đại vương! Thiện nam, tín nữ nào nghe Bát-nhã ba-la-mật, thì ý sẽ thanh tịnh, nên phát tâm Vô thượng Chánh đẳng giác, đầy đủ lòng tin chân chánh, gần gũi Thánh hiền, ưa nghe chánh pháp, xa lìa sự ganh tỵ ghen ghét, không có tham lam, thường tu vắng lặng, khéo thực hành bố thí, tâm không chướng ngại, thường lìa uế trược, tin chân chánh ở nghiệp quả, tâm không nghi hoặc, biết quả báo trắng đen, không làm những điều không nên làm, dầu phải bỏ thân mạng.
Này đại vương! Thiện nam, tín nữ mà thực hành Bát-nhã ba-la-mật như vậy thì xa lìa sát sinh, trộm cắp, tà dâm, vọng ngữ, lưỡng thiệt, ác khẩu, ỷ ngữ, tham, sân, tà kiến. Tâm thường suy nghĩ ở mười thiện pháp này.
Này đại vương! Thiện nam, tín nữ thực hành Bát-nhã ba-la-mật, dùng sức phương tiện, nếu thấy, Sa-môn, Bà-la-môn chánh hạnh tinh tấn, giới phẩm trong sạch, nghe nhiều học rộng, hiểu biết nghĩa lý, thường chánh niệm, tâm tánh điều phục, vắng lặng không tán loạn, miệng thường nói lời êm dịu, xa lìa các pháp ác, tu tập các pháp lành, không tự kiêu ngạo cống cao mình và hạ thấp người khác, không nói ác và lời vô nghĩa, không bỏ niệm xứ, tâm được ngay thẳng, có khả năng đoạn dứt sinh tử, khéo nhổ tên độc, xả bỏ gánh nặng, có thể vượt qua các nạn rồi sau mới độ chúng sinh.
Này đại vương! Thiện nam, tín nữ nào thực hành Bát-nhã ba-la-mật, nếu thấy Ðại Bồ-tát như vậy thì nên gần gũi mà y chỉ. Người đó là Thiện tri thức, Ðại Bồ-tát dùng sức phương tiện mà nói pháp cho.
Này thiện nam! Nếu bố thí thì được giàu có, trì giới thì được sinh Thiên, nghe pháp thì được đại trí.
Bồ-tát lại bảo rằng:
– Ðây là bố thí và quả báo của bố thí; đây là ganh ghét nghi kỵ và quả báo của ganh ghét nghi kỵ; đây là nhẫn nhục và quả báo của nhẫn nhục; đây là tinh tấn và quả báo của tinh tấn; đây là thiền định và quả báo của thiền định; đây là trí tuệ và quả báo của trí tuệ; đây là ngu si và quả báo của ngu si; đây là nghiệp thiện của thân và quả báo nghiệp thiện của thân; đây là nghiệp ác của thân và quả báo nghiệp ác của thân; đây là nghiệp thiện của miệng và quả báo nghiệp thiện của miệng; đây là nghiệp ác của miệng và quả báo nghiệp ác của miệng; đây là nghiệp thiện của ý và quả báo nghiệp thiện của ý; đây là nghiệp ác của ý và quả báo nghiệp ác của ý.
Này thiện nam, tín nữ! Pháp này nên làm, pháp kia không nên làm. Nếu như vậy mà tu hành thì được an lạc lâu dài, còn không làm như vậy thì bị khổ đau lâu dài.
Này đại vương! Thiện nam, tín nữ dùng sức phương tiện, gần gũi Thiện tri thức thì được nghe thuyết pháp thứ lớp như thế. Ðại Bồ-tát nếu biết người kia là pháp khí thì nên nói pháp Bát-nhã ba-la-mật sâu xa cho họ, nghĩa là Không, Vô tướng, Vô nguyện, vô tác, không sinh, không diệt, không ngã, không chúng sinh, không thọ mạng, không nhân giả mà nói pháp nhân duyên sâu xa. Nhân nơi pháp này mà pháp kia sinh, pháp này diệt thì pháp kia diệt. Nghĩa là vô minh duyên hành, hành duyên thức, thức duyên danh sắc, danh sắc duyên lục nhập, lục nhập duyên xúc, xúc duyên thọ, thọ duyên ái, ái duyên thủ, thủ duyên hữu, hữu duyên sinh, sinh duyên lão tử, ưu, bi, khổ, não. Nếu vô minh diệt thì hành diệt, hành diệt thì thức diệt, thức diệt thì danh sắc diệt, danh sắc diệt thì lục nhập diệt, lục nhập diệt thì xúc diệt, xúc diệt thì thọ diệt, thọ diệt thì ái, diệt, ái diệt thì thủ diệt, thủ diệt thì hữu diệt, hữu diệt thì sinh diệt, sinh diệt thì lão tử, ưu, bi, khổ, não diệt.
Này đại vương! Bậc Ðại Bồ-tát thực hành Bát-nhã ba-la-mật, dùng sức phương tiện nói pháp như vầy: Ở trong pháp chân thật, không có một pháp nào có thể sinh và có thể diệt. Vì sao? Vì các pháp ở thế gian đều do nhân duyên sinh, không có người tạo tác, bởi do nhân duyên hòa hợp; không có một pháp chân thật nào bị sinh diệt; ở trong ba cõi chỉ có hư vọng, phân biệt và giả danh, theo nghiệp phiền não mà chịu quả báo. Nếu dùng Bát-nhã ba-la-mật, quán sát tất cả pháp như thật không sinh, không diệt, không tạo tác, không thọ lãnh. Nếu pháp không tạo tác thì cũng không thực hành; đối với các pháp thì tâm không chấp trước nghĩa là không chấp trước sắc, thọ, tưởng, hành, thức, không chấp trước vào nhãn, sắc thức; không chấp trước vào ý thức, pháp thức.
Này đại vương! Bậc Ðại Bồ-tát nói như vầy: “Tự tánh của tất cả các pháp là không, xa lìa, không giữ, không đắm.” Thiện nam, tín nữ nhân nơi lời nói như thế thì không bị thoái lui.
Này đại vương! Bậc Ðại Bồ-tát thực hành Bát-nhã ba-la-mật, ưa thấy chư Phật, ưa nghe chánh pháp thì không bị đọa nơi thấp hèn, sinh ở chốn nào cũng đều nghe thấy Phật và nghe nhận Chánh pháp, cúng dường chúng Tăng, gặp được chư Phật và dũng mãnh tinh tấn, quyết chí cầu chánh pháp, không chấp trước pháp hữu vi, vợ con, tôi tớ, tiền của đều không tham đắm, không nhiễm dục, thường nương chánh pháp, nhớ nghĩ chư Phật, bỏ thế tục, xuất gia tu hành đúng pháp, thường giảng pháp cho người khác với tâm không mong cầu, thấy chúng nghe pháp thường sinh tâm đại Từ, với tất cả chúng sinh thì sinh khởi tâm đại Bi, học rộng nghe nhiều, không tiếc thân mạng, biết đủ, ít ham muốn, thường ưa vắng lặng, chỉ cầu nghĩa lý, không vướng mắc vào ngôn từ, nói pháp tu hành không vì tự thân, chỉ mong giáo hóa chúng sinh được vui vô thướng; đó là Phật trí.
Này đại vương! Bậc Ðại Bồ-tát thực hành Bát-nhã ba-la-mật, tu hành như vậy sẽ xa lìa được sự buông thả, giữ gìn các căn. Nếu mắt thấy sắc không đắm trước sắc tướng, quán sát như thật, sắc này là tai họa sinh ra tội lỗi. Tai nghe tiếng, mũi ngửi hương, lưỡi nếm vị, thân chạm xúc, ý khởi đều cũng như vậy. Nếu các căn phóng túng gọi là buông lung, hoặc hay giữ gìn các căn gọi là không buông lung.
Bậc Ðại Bồ-tát thực hành Bát-nhã ba-la-mật, điều phục tự tâm và giúp người khác giữ gìn ý, gọi là không buông lung, xa lìa tham dục, tâm thuận theo thiện pháp. Phải thấy và hiểu, sân si có nguồn gốc bất thiện; thân làm ác, miệng nói ác và tà niệm, tất cả đều là bất thiện nên xa lìa, gọi là không buông lung.
Bậc Ðại Bồ-tát thực hành Bát-nhã ba-la-mật, tâm thường chánh niệm gọi là không buông lung.
Này đại vương! Bậc Ðại Bồ-tát thực hành Bát-nhã ba-la-mật, tất cả các pháp tín là đứng đầu. Người chánh tín không sinh vào đường ác, tâm không làm việc ác được Thánh nhân khen ngợi.
Này đại vương! Bậc Ðại Bồ-tát thực hành Bát-nhã ba-la-mật, theo như pháp mà tu hành, thì sinh ở mọi nơi thường gặp chư Phật, xa lìa Nhị thừa, an trụ chánh đạo, được đại tự tại, thành tựu việc lớn được chánh trí của Như Lai.
Bậc Ðại Bồ-tát thực hành Bát-nhã ba-la-mật, muốn cầu an lạc cần phải thuận theo con đường Nhất thiết trí.
Này đại vương! Nay đại chúng này nghe được Bát-nhã ba-la-mật sâu xa là do ở nơi quá khứ trăm ngàn vạn kiếp đã từng cúng dường chư Phật và tu tập căn lành, cho nên cần phải tinh tấn chớ để cho lui mất.
Này đại vương! Nếu trời hoặc người chế ngự được các căn, không đắm trước năm dục, xa lìa thế gian, thường tu pháp xuất thế, ba nghiệp thanh tịnh, tu tập pháp trợ đạo gọi là không buông lung.
Này đại vương! Bậc Ðại Bồ-tát thực hành Bát-nhã ba-la-mật, chánh tín đầy đủ, tâm không buông lung, chuyên cần tu tinh tấn nên được pháp thắng, gọi là không buông lung.
Này đại vương! Bậc Ðại Bồ-tát muốn đầy đủ chánh tín, tâm không buông lung, tinh tấn chánh niệm thì phải học Bát-nhã ba-la-mật, nhân nơi niệm trí này mà có thể mau thành tựu pháp Vô thượng Chánh đẳng giác.
Này đại vương! Bậc Ðại Bồ-tát thực hành Bát-nhã ba-la-mật, đầy đủ chánh trí, tâm không buông lung, cần tu tinh tấn, liền được chánh niệm, dùng niệm trí đó nên biết có, biết không.
Tại sao gọi là có và không?
Nếu tu chánh hạnh được chánh giải thoát, gọi đó là có. Nếu tu tà hạnh được chánh giải thoát, gọi đó là không. Nhãn, nhĩ, tỷ, nhiệt, thân, ý và pháp của thế gian gọi là có, trong chân thật gọi là không.
Ðại Bồ-tát cần tu tinh tấn, có thể được giải thoát, gọi đó là có.
Bồ-tát biếng lười mà được giác ngộ, gọi đó là không.
Nếu nói năm ấm đều từ hư vọng điên đảo sinh ra, gọi đó là có.
Nếu nói pháp thế gian không từ nhân duyên mà tự nhiên sinh ra, gọi đó là không.
Sắc là pháp vô thường, khổ, hư hoại, gọi đó là có. Nếu nói thường lạc chẳng phải pháp hư hoại, gọi đó là không. Thọ, tưởng, hành, thức, cũng là như vậy.
Vô minh duyên hành gọi đó là có. Nếu lìa vô minh mà hành sinh, gọi đó là không. Hành duyên thức cho đến sinh duyên lão tử, ưu, bi, khổ, não cũng đều như vậy.
Bố thí thì được giàu có, gọi đó là có. Bố thí mà bị nghèo hèn, gọi đó là không. Tinh tấn, trì giới được sinh vào đường thiện, gọi đó là có. Nếu sinh vào đường ác, gọi đó là không; cho đến Bát-nhã ba-la-mật có thể được thành Phật gọi đó là có, tu hành Bát-nhã ba-la-mật mà làm phàm phu, gọi đó là không.
Nếu tu đa văn thì được đại trí, gọi đó là có; nếu bị ngu si, gọi đó là không. Nếu tu chánh niệm thì được xuất ly, gọi đó là có; nếu không được thì gọi đó là không nếu hành tà niệm không được xuất ly gọi đó là có, nếu được gọi đó là không.
Không ngã và ngã sở có thể được giải thoát, gọi đó là có; có ngã và ngã sở mà được giải thoát gọi đó là không. Nếu nói hư không có khắp tất cả chỗ, gọi đó là có; trong ngũ ấm có ngã, gọi đó là không. Như thật tu trí có thể giải thoát, gọi đó là có. Nếu chấp trước tà trí mà được giải thoát, gọi đó là không.
Nếu lìa ngã kiến, chúng sinh kiến, thọ giả kiến, nhân kiến có thể được trí không, gọi đó là có; chấp ngã, chúng sinh, thọ giả, nhân kiến có thể được trí không thì gọi đó là không.
Này đại vương! Bậc Ðại Bồ-tát thực hành Bát-nhã ba-la-mật, biết các pháp thế gian có và không, như vậy thì có thể tu bình đẳng; rõ biết nhân duyên sinh ra các pháp của thế gian, cho nên có mà không khởi thường kiến; biết nhân duyên của các pháp căn bản tự tánh vốn không, nên không sinh đoạn kiến. Ðối với các lời dạy chư Phật đã thông đạt như thật.
Này đại vương! Chư Phật Như Lai nói tóm lược cho Bồ-tát nghe, bốn pháp đó là: Thế gian, Sa-môn, Bà-la-môn và trời Trường thọ; tâm đều chấp vào thường, vì phá chấp này nên nói hạnh vô thường. Có các trời, người nhiều tham đắm, lạc thú; vì phá chấp này nên nói tất cả khổ. Ngoại đạo tà kiến chấp trong thân có ngã, vì phá chấp này nên nói vô ngã. Lại vì muốn phá tăng thượng mạn của người, cho nên nói Niết-bàn vắng lặng.
Nói vô thường, nghĩa là làm cho họ quyết chí cầu pháp cứu cánh. Nói khổ nghĩa là làm cho họ lìa mong cầu. Nói vô ngã nghĩa là làm cho họ hiển bày nữa không. Nói vắng lặng nghĩa là làm cho họ thông đạt vô tướng.
Này đại vương! Bậc Ðại Bồ-tát thực hành Bát-nhã ba-la-mật tu học như vậy, đối với các pháp thiện không bao giờ thoái lui, mau thành Vô thượng Chánh đẳng giác.
Lúc bấy giờ, Thắng Thiên vương bạch Phật:
– Bạch Thế Tôn! Bậc Ðại Bồ-tát thực hành Bát-nhã ba-la-mật tu hành những hạnh gì để hộ trì chánh pháp?
Phật bảo Thắng Thiên vương:
– Này đại vương! Bậc Ðại Bồ-tát thực hành Bát-nhã ba-la-mật, việc làm không trái với lời nói, kính trọng bậc Tôn trưởng và thuận theo chánh pháp, tâm hạnh ngay thẳng, các căn vắng lặng, xa lìa các điều ác và pháp ác, tu tập căn lành nên gọi là hộ trì chánh pháp.
Này đại vương! Bậc Ðại Bồ-tát thực hành Bát-nhã ba-la-mật, tu thân nghiệp từ bi, khẩu nghiệp từ bi, ý nghiệp từ bi, không cầu danh lợi, trì giới trong sạch, xa lìa các kiến hoặc, gọi đó là hộ trì chánh pháp.
Này đại vương! Bậc Ðại Bồ-tát thực hành Bát-nhã ba-la-mật, không làm theo ái, không làm theo sân, không làm theo si, không làm theo sự sợ sệt, gọi là hộ trì chánh pháp.
Này đại vương! Bậc Ðại Bồ-tát thực hành Bát-nhã ba-la-mật, biết tu tập hạnh hổ thẹn, gọi là hộ trì chánh pháp. Này đại vương! Bậc Bồ-tát thực hành Bát-nhã ba-la-mật, thuyết pháp tu hành đúng như lời Phật dạy, gọi là hộ trì chánh pháp.
Này đại vương! Ba đời chư Phật vì hộ trì chánh pháp, cho nên ủng hộ vua trời, vua người để cho chánh pháp được tồn tại lâu dài, nên nói đại thần chú:
Ða điệt tha a hống la hống la bà để hậu la nõa sa cửu trà chá chá chá chá chá nĩ phú nõa sứu đa xoa đa xoa diên đa xoa dã sa ma xà ma nĩ kha la âu lâu âu lâu bà để kỷ la bà để kim a-tỳ xá để nĩ sa la nĩ xã xà xã xã ma đễ a bà tha nĩ bà tha bạt đa bạt đa nâu sa lý bầu đa nâu tất mật lý đễ đề bà đa nâu tất mật lý đễ.
Hoặc Rồng, Dạ-xoa, Càn-thát-bà, A-tu-la, Khẩn-na-la, Ma-hầu-la-già và tất cả chúng sinh đều được an ổn.
Này đại vương! Ba đời chư Phật, nói đại thần chú này là để hộ trì chánh pháp, ủng hộ vua trời, vua người nên tụng trì; các oán tặc, ác nạn ma chướng chánh pháp đều bị tiêu diệt. Chư Phật Như-Lai vì làm cho chánh pháp tồn tại lâu dài ở đời, cho nên ủng hộ vua trời, người, khiến họ hộ trì chánh pháp.
Khi nói pháp môn thần chú Bát-nhã ba-la-mật này; tất cả cung trời, đại địa, các núi, biển lớn đều chấn động và trong chúng có tám vạn chúng sinh phát tâm Vô thượng Chánh đẳng giác.
Lúc bấy giờ, Thắng Thiên vương dùng lưới kết bằng bảy thứ báu che ở trên Ðức Phật, mà bạch Phật rằng:
– Bạch Thế Tôn! Bậc Ðại Bồ-tát thực hành Bát-nhã ba-la-mật, tu những pháp gì mà đối với tâm Vô thượng Chánh đẳng giác không bị dao động?
Phật bảo Thắng Thiên vương:
– Này đại vương! Bậc Ðại Bồ-tát thực hành Bát-nhã ba-la-mật, tu đại Bi vô ngại và khhông nhàm chán đại Bi, nên thành tựu việc lớn này; chuyên cần tinh tấn học Tam-muội không, tu trí bình đẳng, dùng sức phương tiện, thì có thể thông đạt trí thanh tịnh, hiểu rõ như thật ba đời bình đẳng, không có chướng ngại ngăn che con đường mà
ba đời chư Phật đã đi.
Này đại vương! Bậc Ðại Bồ-tát thực hành Bát-nhã ba-la-mật, tu pháp như vậy thì đối với tâm Vô thượng Chánh đẳng giác sẽ không bị dao động.
Thắng Thiên vương bạch Phật:
– Bạch Thế Tôn! Bậc Ðại Bồ-tát thực hành Bát-nhã ba-la-mật, làm sao nghe được việc chẳng nghĩ bàn của Phật mà không sợ sệt, không kinh hãi?
Phật bảo Thắng Thiên vương:
– Này đại vương! Bồ-tát phải đầy đủ trí tuệ và đầy đủ đức hạnh, gần gũi Thiện tri thức, ưa nghe những pháp sâu xa; hiểu rõ các pháp đều như huyễn, ngộ lý vô thường ở thế gian, tâm không trụ vào chấp trước cũng như hư không, biết tất cả pháp có sinh thì có diệt.
Này đại vương! Bậc Ðại Bồ-tát thực hành Bát-nhã ba-la-mật, tu pháp và nghe được việc chẳng nghĩ bàn của Phật như vậy thì không sợ sệt, không kinh hãi.
Thắng Thiên vương bạch Phật:
– Bạch Thế Tôn! Bậc Ðại Bồ-tát thực hành Bát-nhã ba-la-mật, làm sao được tự tại ở mọi nơi?
Phật bảo Thắng Thiên vương:
– Này đại vương! Bậc Ðại Bồ-tát thực hành Bát-nhã ba-lamật, tu năm Thần thông. Ðầy đủ vô ngại và các môn Giải thoát, bốn Thiền, bốn Vô lượng tâm, phương tiện; nên thực hành Bát-nhã ba-la-mật được tự tại ở mọi nơi.
Thắng Thiên vương bạch Phật:
– Bạch Thế Tôn! Bậc Ðại Bồ-tát thực hành Bát-nhã ba-la-mật, được những pháp môn gì?
Phật bảo Thắng Thiên vương:
– Này đại vương! Bậc Ðại Bồ-tát thực hành Bát-nhã ba-la-mật, được pháp môn đức hạnh, có thể độ chúng sinh có căn cơ lanh lợi và chậm lụt; được pháp môn trí tuệ, phân biệt cú nghĩa; được pháp môn Ðà-la-ni, biết hết tất cả ngôn ngữ và âm thanh; được pháp môn vô ngại, nói pháp bất tận.
Này đại vương! Ðó là Ðại Bồ-tát thực hành Bát-nhã ba-la-mật được các pháp môn như vậy.
Thắng Thiên vương bạch Phật:
– Bạch Thế Tôn! Bậc Ðại Bồ-tát thực hành Bát-nhã ba-la-mật, được những sức gì?
Phật bảo Thắng Thiên vương:
– Này đại vương! Bồ-tát được sức vắng lặng: thành tựu đại Bi;được sức tinh tấn: thành tựu quả vị không thoái chuyển; được sức đa văn: thành tựu đại trí; được sức tin ưa: thành tựu giải thoát; được sức tu hành: thành tựu xa lìa; được sức nhẫn nhục: thường giúp chúng sinh; được sức tâm Bồ-tát: đoạn trừ ngã kiến; được sức đại Bi: giáo hóa chúng sinh; được sức Vô sinh nhẫn: thành tựu mười Lực.
Này đại vương! Bậc Ðại Bồ-tát thực hành Bát-nhã ba-la-mật, được thành tựu các lực như vậy.
Khi nói pháp môn này, trong chúng có năm trăm Bồ-tát đạt được Vô sinh pháp nhẫn; tám ngàn Thiên tử đạt được quả vị không thoái chuyển; một vạn hai ngàn Thiên tử xa lìa trần cấu, được Pháp nhãn thanh tịnh; bốn vạn trời, người phát tâm Vô thượng Chánh đẳng giác.
Phẩm 9: CHỨNG CỚ VỀ CHUYÊN CẦN
Bấy giờ, Phật bảo Thắng Thiên vương:
– Ðời quá khứ cách đây vô số kiếp không thể tính đếm suy lường; có Ðức Phật tên là Công Ðức Bảo Vương Như Lai, Ứng Cúng, Chánh Biến Tri, Minh Hạnh Túc, Thiện Thệ, Thế Gian Giải, Vô Thượng Sĩ, Ðiều Ngự Trượng Phu, Thiên Nhân Sư, Phật Thế Tôn.
Nước tên là Bảo trang nghiêm và kiếp tên Thiện quán. Ðời sống sung sướng an vui, không có bệnh tật ưu phiền; trời người qua lại không chướng ngại. Mặt đất bằng phẳng như bàn tay không có núi non gò đống; chỉ mọc loại cỏ nhỏ, cao khoảng bốn tất, mềm mại xanh biếc như lông công; chân bước thời lún xuống, dỡ chân thì phồng lên; có các loại hoa đẹp như: Hoa Tu-ma-na, hoa, Ðãn-lặc-già, ngoài ra khắp nơi đều là cỏ mềm, không lạnh, không nóng, bốn mùa điều hòa, mát mẻ; đất toàn bằng lưu ly; chúng sinh ở thế giới này, tâm tánh hiền lành, khéo điều phục ba độc, không để nó chi phối. Công Ðức Bảo Vương Phật, có một vạn ba ngàn na-do-tha hàng Thanh văn và sáu mươi hai ức Ðại Bồ-tát. Tuổi thọ của con người đến ba mươi sáu ức na-do-tha tuổi; không có chết yểu.
Có một nước tên là Vô cấu trang nghiêm; thành của nước này từ Nam đến Bắc rộng một trăm hai tám do-tuần; từ Ðông sang Tây tám mươi do-tuần, có mười ngàn vườn cây trang hoàng oai nghiêm đẹp đẽ, xung quanh có mười ngàn nước nhỏ. Chuyển luân thánh vương tên là Trị Thế, đầy đủ bảy báu làm chủ bốn châu thiên hạ, đã từng cúng dường vô lượng chư Phật, trồng nhiều căn lành, nên tâm không thoái lui với đạo Vô thượng Chánh đẳng giác.
Vua có bốn vườn cây, hoa đẹp; công đức trang trí rất oai nghiêm và vừa ý; bốn mùa chim khổng tước đùa giỡn vui chơi.
Tường thành dày mười sáu do-tuần, các cửa của tầng lầu đều bằng bảy báu, có bốn ao lớn, mỗi ao rộng nửa do-tuần; bờ ao bằng bảy báu. Vàng Diêm-phù-đàn dùng làm đường đi và đáy ao lót bằng vàng. Nước trong ao đủ tám công đức, sinh ra hoa sen báu; các loại chim thú vui chơi nhảy nhót trong ao như: chim le, chim nhạn, ngỗng, chim hạt, chim uyên ương, đười ươi.
Trên bờ các hàng cây hương đàn màu trắng, màu đỏ và thi-lợi-sa… trên cây có chim oanh vũ, chim xá-lợi từng đàn cất tiếng ca bay lượn vui đùa. Trong cung vua, có bảy mươi ngàn người nữ, tướng mạo xinh đẹp đoan trang phục vụ những việc quan trọng. Họ đều phát tâm hướng đến Vô thượng Chánh đẳng giác. Vua có một ngàn người con trai cao lớn, tráng kiện, đủ khả năng đánh bại kẻ thù; mỗi người đều đầy đủ hai mươi tám tướng tốt đẹp của bậc Ðại trượng phu, thân thể trang nghiêm và đã phát tâm hướng đến Vô thượng Chánh đẳng giác.
Bấy giờ, Công Ðức Bảo Vương Như Lai cùng vô lượng Trời, Rồng, Dạ-xoa, Càn-thát-bà, A-tu-la, Ca-cầu-la, Khẩn-na-la, Ma-hầu la-già, Nhân phi nhân… lần lượt vào thành lớn Vô cấu trang nghiêm.
Thánh vương Trị Thế cùng một ngàn người con và cung nhân cung kính đón rước Thế Tôn, bày các lễ vật bằng bảy báu xinh đẹp cúng dường. Bấy giờ Thế Tôn và các đại chúng nhận cúng dường xong liền trở về bản xứ. vua cùng một ngàn người con và cung nhân ra khỏi thành tiễn đưa rồi mới trở về cung.
Vua Trị Thế than rằng: “Thân người vô thường, quyền quý cao sang như giấc chiêm bao, được các căn đầy đủ, niềm tin chân chánh cực khó; gặp được Phật nghe pháp như thấy được hoa Ưu-đàm.”
Một ngàn người con, biết phụ vương ngưỡng mộ Thế Tôn và ưa nghe chánh pháp, nên dùng gỗ Chiên-đàn làm đài giống như núi Ngưu đầu trang sức bằng bảy báu, mùi hương khắp Diêm-phù-đề.
Ðài rộng từ Ðông sang Tây mười do-tuần, từ Nam sang Bắc mười ba do-tuần. Bốn trụ lớn trang trí bằng châu báu và có một ngàn bánh xe báu. Các người con đem đến dâng lên Thánh vương. Vua nhận rồi khen rằng: “Hay thay các con, phụ vương muốn đến chỗ Phật nghe giảng chánh pháp.” Bấy giờ, một ngàn người con cùng tạo ra một tòa Sư tử ở trong đài.
Thánh vương và các cung nhân ngồi vào tòa Sư tử ấy. Bốn bên đài treo cờ, phướn, lọng, giăng lưới bằng bảy báu, mỗi góc đều treo chuông vàng, đem các loại hoa rải lên đài: Như hoa Chiêm-bặc-già, hoa Tu-ma-na, hoa Ưu-bát-la, hoa Câu-vật-đầu, hoa Phân-đà-lợi, hoa Ca-ma-la. Rồi đốt hương quý giá, hương thoa và rải hương bột. Một ngàn người con, mỗi người nắm một bánh xe bay lên hư không đến chỗ Phật, giống như vua loài ngỗng, rồi từ từ hạ xuống một cách an lành vừa chạm đất, ngàn người này liền đến trước Phật cúi đầu đảnh lễ sát chân Phật, nhiễu quanh bên phải Thế Tôn và đại chúng bảy vòng rồi lui ra đứng một bên. Lúc này Thánh vương cùng các cung nhân từ đài báu xuống, vua cất mũ báu, cởi giày đến trước Thế Tôn đảnh lễ sát chân, nhiễu quanh bên phải Thế Tôn và đại chúng bảy vòng rồi lui ra ngồi một bên.
Bấy giờ, Phật Bảo Trang Nghiêm Vương mới hỏi:
– Nay Thánh vương đến nghe chánh pháp ư?
Thánh vương Trị Thế từ chỗ ngồi đứng dậy sửa lại y phục, cúi đầu đảnh lễ sát chân, bạch Phật rằng:
– Bạch Thế Tôn! Chánh pháp mà Ngài nói đó là gì?
Thế Tôn khen vua Trị Thế rằng:
– Hay thay, hay thay! Vì lợi ích vô lượng cõi trời, người mà đại vương hỏi pháp sâu xa này. Như Lai Ứng Cúng Chánh Biến Tri sẽ vì đại vương mà phân biệt giảng nói.
Thánh vương Trị Thế bạch Phật:
– Bạch Thế Tôn, con xin muốn nghe!
Phật bảo Thánh vương Trị Thế:
– Này đại vương! Bậc Ðại Bồ-tát thực hành Bát-nhã ba-la-mật thông đạt tất cả pháp gọi là chánh pháp; chánh pháp ấy là: Bốn Niệm xứ, bốn Chánh cần, bốn Như ý túc, năm Căn, năm Lực, bảy Giác phần, tám Chánh đạo, Không, Vô tướng, Vô nguyện… đều thông đạt bình đẳng.
Thánh vương Trị Thế bạch Phật:
– Bạch Thế Tôn! Trong pháp Ðại thừa, Ðại Bồ-tát thực hành Bát-nhã ba-la-mật như thế nào mà được thắng tấn không thoái đọa?
Phật dạy:
– Này đại vương! Bậc Ðại Bồ-tát thực hành Bát-nhã ba-la-mật nhờ vào chánh tín nên được thắng tấn.
Thế nào là chánh tín? Nghĩa là: Bồ-tát biết tự tánh của tất cả pháp là không sinh, không diệt, vắng lặng, thường hay gần gũi với người có hạnh ngay thẳng, không ưa tạo ra các pháp hoàn toàn không tạo tác, tâm thường thanh tịnh; nghe thọ chánh pháp nhưng không thấy người nói pháp và mình nghe pháp; siêng năng, tinh tấn, tu tập, nên được thần thông, thân tâm nhẹ nhàng, giáo hóa chúng sinh, song cũng không thấy mình có thần thông giáo hóa và không thấy có chúng sinh để giáo hóa. Vì sao?
Này đại vương! Vì bậc Ðại Bồ-tát thực hành Bát-nhã ba-la-mật là không thấy mình và chúng sinh, cả hai đều bình đẳng nên được thắng tấn, không thoái đọa.
Này đại vương! Bậc Ðại Bồ-tát thực hành Bát-nhã ba-la-mật, thường giữ gìn các căn không cho đắm nhiễm. Tưởng nghĩ tất cả của cải và thân mạng đều là vô thường, giả tạm, vì biết các pháp thường vắng lặng.
Này đại vương! Bậc Ðại Bồ-tát thực hành Bát-nhã ba-la-mật, ở trong pháp Ðại thừa tâm không buông lung.
Này đại vương! Bậc Ðại Bồ-tát thực hành Bát-nhã ba-la-mật, dù trong chiêm bao cũng không quên mất tâm Bồ-đề, mà còn giáo hóa chúng sinh, phát tâm tu Phật đạo. Ðại Bồ-tát đem tất cả căn lành mà hồi hướng quả vị Vô thượng Chánh đẳng giác, thấy thần lực của Phật mà vui mừng khen ngợi.
Này đại vương! Bậc Ðại Bồ-tát thực hành Bát-nhã ba-la-mật như vậy nên mau thành Vô thượng Chánh đẳng giác. Vì thế, Ðại vương cần phải siêng năng, tinh tấn chớ buông lung. Ðại Bồ-tát muốn thỉnh cầu giáo pháp thì chớ nên đắm nhiễm năm dục.
Này đại vương! Tất cả phàm phu đối với năm dục, ham muốn không biết nhàm chán. Còn người được Thánh trí thì hay xa lìa, vì họ biết thân người là vô thường, mạng sống ngắn ngủi. Vì thế, Ðại vương nên xa lìa thế gian mà cầu đạo xuất thế. Nay đại vương cúng dường Như Lai là đã được căn lành nên đem hồi hướng, sẽ được bốn món vô tận:
- Ðược tự tại vô tận.
- Pháp vô tận.
- Trí tuệ vô tận.
- Biện tài vô tận.
Bốn thứ hồi hướng này cùng với Bát-nhã ba-la-mật đều là vô tận.
Này đại vương! Bậc Ðại Bồ-tát thực hành Bát-nhã ba-la-mật cần phải ngăn ngừa thân, khẩu, ý cho thanh tịnh. Vì sao? Vì sẽ được ba món văn, tư, tu. Dùng sức phương tiện giáo hóa chúng sinh, dùng năng lực trí tuệ để đánh bại các ma. Khi nguyện lực thành tựu thì việc làm và lời nói hợp nhau.
Khi nghe Phật nói nghĩa lý sâu xa của Bát-nhã ba-la-mật; Chuyển luân thánh vương Trị Thế sinh tâm vui mừng chưa từng có, liền đem mũ báu và sâu anh lạc cúng dường Như Lai, nguyện bỏ ngôi vị vâng theo lời Phật, và lập lời nguyện: “Thường tu phạm hạnh, học Bát-nhã ba-la-mật sâu xa này và tâm quyết định hướng đến Vô thượng Chánh đẳng giác.”
Trong lúc nghe Phật nói pháp, vương cung thể nữ đều vui mừng, phát tâm Bồ-đề, đem y phục quý giá và bảo châu, anh lạc cúng dường Như Lai. Thánh vương Trị Thế đem đài báu dâng cúng Phật, xin cầu xuất gia.
Công Ðức Trang Nghiêm Vương Phật khen:
– Lành thay, lành thay! Này đại vương! Việc làm ngày nay của đại vương không trái với nguyện xưa. Ðại vương khéo tu Bố thí, Trì giới, Nhẫn nhục, Tinh tấn, Thiền định và Trí tuệ. Vì quá khứ chư Phật đã tu pháp này mà thành Phật đạo. Vị lai chư Phật cũng tu pháp này để được thành Phật.
Thánh vương Trị Thế bạch Phật:
– Bạch Thế Tôn! Việc tu bố thí của Ðại Bồ-tát có khác với Bát-nhã ba-la-mật không?
Phật dạy:
– Này đại vương! Luận về bố thí; nếu không có Bát-nhã ba-la-mật thì chỉ là bố thí chứ không phải là Ba-la-mật. Phải có Bát-nhã ba-la-mật thì mới gọi là Bố thí ba-la-mật. Trì giới, Nhẫn nhục, Tinh tấn, Thiền định, Trí tuệ cũng lại như vậy. Vì sao? Vì tánh của Bát-nhã ba-la-mật bình đẳng, cho nên công đức trang nghiêm.
Khi Phật nói pháp này, Thánh vương Trị Thế đắc Vô sinh pháp nhẫn.
Phật bảo Thắng Thiên vương:
– Bậc Ðại Bồ-tát thực hành Bát-nhã ba-la-mật nên như Chuyển luân thánh vương Trị Thế. Chuyển luân thánh vương Trị Thế nay chính là Phật Nhiên Ðăng, còn một ngàn vương tử, nay chính là một ngàn vị Phật đời Hiền kiếp.
Thắng Thiên vương bạch Phật:
– Bạch Thế Tôn! Bậc Ðại Bồ-tát thực hành Bát-nhã ba-la-mật tu học như thế nào để mau thành tựu Vô thượng Chánh đẳng giác?
Phật dạy:
–Này đại vương! Bậc Ðại Bồ-tát thực hành Bát-nhã ba-la-mật, phải tu tập đại Từ, không khởi tâm buồn bực chúng sinh, siêng năng thực hành đầy đủ các Ba-la-mật và dùng bốn Nhiếp pháp, bốn Vô lượng tâm để hỗ trợ Bồ-tát tu học pháp thần thông và thông đạt phương tiện thiện xảo, tu tập đầy đủ các thiện pháp. Tu hành như vậy mới mau thành Vô thượng Chánh đẳng giác.
Này đại vương! Ðạo giác ngộ là: Tâm tin chân chánh, tâm thanh tịnh, tâm lìa sự dối trá, hạnh tâm bình đẳng, tâm bố thí không sợ hãi làm cho tất cả chúng sinh gần gũi, siêng năng tu hạnh bố thí, thì quả báo không cùng tận. Cố gắng giữ giới thanh tịnh thì không chướng ngại. Tu hạnh nhẫn nhục để xa lìa các điều bực tức. Nếu siêng năng tinh tấn thì việc tu hành trở nên dễ dàng. Do có thiền định nên không khởi tâm tán loạn. Nhờ đầy đủ trí tuệ nên khéo thông đạt các pháp. Hoàn toàn không thoái chuyển là nhờ có đại Bi.
Có đại Hỷ nên thường làm tâm người khác vui. Tu hạnh đại Xả nên không khởi phân biệt. Không tham, sân, si nên xa lìa thù oán. Không nhiễm sắc, thanh, hương, vị, xúc nên diệt được các hý luận. Không phiền não nên xa lìa được thù oán. Xả ý niệm của Nhị thừa để tâm được rộng lớn; đủ Nhất thiết trí nên sinh các báu.
Này đại vương! Bậc Ðại Bồ-tát thực hành Bát-nhã ba-la-mật, phải học như vậy, mới mau thành tựu Vô thượng Chánh đẳng giác.
Thắng Thiên vương bạch Phật:
– Bạch Thế Tôn! Bậc Ðại Bồ-tát thực hành Bát-nhã ba-la-mật, hiện ra những hình tướng gì để giáo hóa chúng sinh?
Phật dạy:
– Bậc Ðại Bồ-tát thực hành Bát-nhã ba-la-mật thị hiện sắc hình nhưng không có tướng nhất định; tùy tâm ưa thích của chúng sinh mà thấy sắc tướng Bồ-tát như vậy. Hoặc hiện màu vàng, hoặc hiện màu bạc, hoặc màu pha lê, hoặc màu lưu ly, hoặc màu mã não, hoặc màu xa cừ, hoặc màu trân châu, hoặc màu xanh, vàng, đỏ, trắng, hoặc màu mặt trời, mặt trăng, màu lửa, màu sóng nắng, màu Ðế Thích, màu Phạm vương, màu hạt sương, màu vàng nhạt, màu son, màu chiêm-bặc-già, màu tu-ma-na, màu bà-lợi-sư-ca, màu ba-đầu-ma, màu câu-vật-đầu, màu phân-đà-lợi, màu công đức thiên, màu con ngỗng, màu khổng tước, màu san hô, màu ngọc như ý, màu hư không, hoặc trời thấy là trời, người thấy là người.
Này đại vương! Tất cả các sắc tướng, hình tượng ở hằng hà sa thế giới trong mười phương đều thâu nhiếp tất cả, không bỏ một chúng sinh nào. Vì tâm của chúng sinh không đồng, cho nên Bồ-tát phải thị hiện ra tất cả. Vì sao? Vì trong quá khứ, Ðại Bồ-tát đã có nguyện lực lớn là tùy tâm chúng sinh nếu thấy ưa thích chịu giáo hóa thì Bồ-tát vì họ mà thị hiện.
Này đại vương! Như gương sáng, vốn không hình tướng; ngoại sắc dù đẹp dù xấu thảy đều hiện vào trong gương, nó chẳng phân biệt. Thể thanh tịnh sáng suốt của ta hay hiện ra sắc tướng của chúng sinh.
Bậc Ðại Bồ-tát thực hành Bát-nhã ba-la-mật cũng vậy. Tâm không dụng công, tùy chúng sinh ưa thích mà thị hiện ra tất cả, để cho họ vui, nhưng cũng không phân biệt là mình có hiện thân.
Này đại vương! Bậc Ðại Bồ-tát thực hành Bát-nhã ba-la-mật, ở trong một tòa, tùy theo đối tượng nghe hoặc thấy Bồ-tát nói pháp, hoặc thấy Phật nói pháp, hoặc thấy Bích-chi-phật nói pháp, hoặc thấy Thanh văn nói pháp, hoặc thấy Ðế Thích, hoặc thấy Phạm vương, hoặc thấy Ma-hê-thủ-la, hoặc thấy Vi-nữu Thiên, hoặc thấy Tứ Thiên vương, hoặc thấy Chuyển luân thánh vương, hoặc thấy Sa-môn, Bà-la-môn, Sát-lợi, hoặc thấy Tỳ-xá-thủ-đà, hoặc thấy Cư sĩ, Trưởng giả, hoặc thấy ngồi trong đài báu, hoặc thấy ngồi trên hoa sen, hoặc thấy đi trên đất, hoặc thấy bay trong hư không, hoặc thấy nói pháp, hoặc nhận chánh định.
Này đại vương! Bậc Ðại Bồ-tát thực hành Bát-nhã ba-la-mật là vì độ thoát chúng sinh, nên không một hình tướng oai nghi nào mà chẳng hiện.
Này đại vương! Bát-nhã ba-la-mật không có hình tướng cũng như hư không trùm khắp tất cả. Ví như hư không, không có hý luận, Bát-nhã ba-la-mật cũng vậy, vượt qua các ngôn ngữ lời nói; như hư không là chỗ thọ dụng của thế gian, Bát-nhã ba-la-mật cũng vậy, đó là chỗ thọ dụng của tất cả phàm Thánh; như hư không, không có phân biệt thì Bát-nhã ba-la-mật cũng vậy, cũng không có tâm phân biệt; như hư không dung thọ các sắc thì Bát-nhã ba-la-mật cũng dung thọ tất cả Phật pháp; ví như hư không hiện ra các sắc, Bát-nhã ba-la-mật cũng hiện ra tất cả Phật pháp; ví như tất cả cỏ cây, thảo dược, hoa quả nương vào hư không để tăng trưởng, Bát-nhã ba-la-mật cũng vậy, tất cả thiện căn nương vào đấy mà tăng trưởng; ví như hư không là pháp phi thường, chẳng phải vô thường đều lìa ngôn ngữ, Bát-nhã ba-la-mật cũng vậy, chẳng phải thường, vô thường, đều lìa ngôn ngữ, lời nói.
Này đại vương! Thế gian, Sa-môn, Bà-la-môn, hoặc Ðế Thích, hoặc Phạm vương thì không ai có thể nghĩ lường được hết về Bát-nhã ba-la-mật.
Này đại vương! Bát-nhã ba-la-mật không có một pháp nào có thể lấy làm ví dụ được. Nếu thiện nam hay thiện nữ nào tin thọ Bát-nhã ba-la-mật, thì công đức rộng lớn không thể nghĩ lường.
Nếu công đức này có hình sắc thì cõi hư không, không thể dung chứa hết. Vì sao? Vì Bát-nhã ba-la-mật sinh ra tất cả thiện pháp thế gian và xuất thế gian, hoặc là người, trời, hoặc vua cõi trời, cõi người, hoặc Tu-đà-hoàn hướng, Tu-đà-hoàn quả cho đến A-la-hán hướng, A-la-hán quả, Bích-chi-phật, mười Ðịa của Bồ-tát, mười Ba-la-mật, chư Phật Vô Thượng Chánh Ðẳng Giác, Nhất thiết chủng trí, mười Lực, bốn Vô úy, mười tám pháp Bất cộng đều từ Bát-nhã ba-la-mật sinh ra.
Khi Phật nói pháp môn này, trong chúng hội có năm vạn Ðại Bồ-tát đạt được quả vị không thoái chuyển; một vạn năm ngàn Thiên tử đạt được Vô sinh pháp nhẫn; một vạn hai ngàn trời, người được Pháp nhãn thanh tịnh, xa lìa trần cấu; hằng hà sa chúng sinh phát tâm Vô thượng Chánh đẳng giác. Những âm nhạc cõi trời tự nhiên kêu vang, chư Thiên rải hoa cúng dường Như Lai và Bát-nhã ba-la-mật. Trời, Rồng, Dạ-xoa, Càn-thát-bà, A-tu-la, Ca-lầu-la, Khẩn-na-la, Ma-hầu la-già, Nhân phi nhân… đều rải hoa và các báu vật cúng dường Thế Tôn cùng Bát-nhã ba-la-mật, cùng lúc đồng thanh khen rằng:
–Lành thay, lành thay! Thế Tôn, Ngài đã hoan hỷ nói Bát-nhã ba-la-mật! ?